Pensión de viuvez

Beneficiarios

A) PENSIÓN DE VIUVEZ

1.1 Terán dereito a pensión de viuvez quen sexa e quen fosen cónxuxes lexítimos do causante dos dereitos pasivos, sempre que non contraesen novo matrimonio ou houbesen constituído unha parella de feito.

En casos de separación, divorcio ou nulidade, o acceso a pensión condiciónase a que, tendo dereito á pensión compensatoria ou á indemnizaciónreferidas, respectivamente, nos artigos 97 e 98 do Código Civil, esta quedase extinguida por falecemento do causante. O dereito a pensión de viuvez non quedará condicionado ao requisito de ser acredor de pensión compensatoria cando o beneficiario acredite estar comprendido nun dos supostos seguintes:

• ser vítima de violencia de xénero no momento da separación xudicial ou o divorcio, ou
• ter unha idade superior aos 50 anos na data do falecemento do causante da pensión ou ben a existencia de fillos comúns no matrimonio, sempre que se cumpran os seguintes requisitos:
  • O divorcio ou a separación xudicial produciuse con anterioridade ao 1 de xaneiro de 2008.
  • Entre as datas do divorcio ou separación e do falecemento do causante da pensión de viuvez transcorrese un período de tempo non superior a dez anos.
  • O vínculo matrimonial haxa tido unha duración mínima de dez anos.

1.2 Terán dereito a pensión de viuvez quen se atopase unido ao causante no momento do seu falecemento, formando unha parella de feito, sempre que concorran os seguintes requisitos:

- Que causante e o beneficiario:

• Teñan unha análoga relación de afectividade á conxugal.
• Non exista vínculo matrimonial con outra persoa, nin se achasen impedidos para contraer matrimonio entre eles.
• Acredítese, mediante o correspondente certificado de empadroamento, unha convivencia estable, notoria, ininterrompida e inmediata ao falecemento do causante non inferior a cinco anos.
• Exista unha formalización pública da condición de parella de feito, que se acredite por:
  • certificado de inscrición nalgún dos rexistros específicos existentes nas Comunidades Autónomas ou Concellos do lugar de residencia, ou
  • mediante documento público no que conste a constitución de dita parella.

En ambos os casos a formalización deberá producirse cunha antelación de dous anos con respecto á data do falecemento.

Con carácter excepcional, recoñecerase o dereito á pensión de viuvez, cando, producíndose o falecemento dun dos membros da parella de feito con anterioridade ao 31 de decembro de 2022, concorran as seguintes circunstancias:

a) Que ao falecemento do causante non se puido causar dereito a pensión de viuvez.

b) Que o beneficiario poida acreditar no momento de falecemento do causante a existencia de parella de feito, nos termos establecidos legalmente (apartado 4 do artigo 38 do Texto Refundido da Lei de Clases Pasivas do Estado).

c) Que o beneficiario non teña recoñecido dereito a pensión contributiva da Seguridade Social.

d) Para acceder á pensión, a correspondente solicitude deberá ser presentada no prazo improrrogable dos doce meses seguintes a contar desde a entrada en vigor da excepcionalidade (o 1 de xaneiro de 2023).

A pensión recoñecida terá efectos económicos desde o día primeiro do mes seguinte á solicitude, sempre que se cumpran todos os requisitos descritos anteriormente.

B) PRESTACIÓN TEMPORAL DE VIUVEZ

Concederase unha prestación temporal de viuvez, durante dous anos, de igual contía que a pensión de viuvez que correspondese, a quen, nos supostos de falecemento do causante por unha enfermidade común (alteracións da saúde que non teñan a condición de accidentes de traballo nin de enfermidades profesionais), non sobrevinda tras o vínculo matrimonial, non acreditasen un período mínimo dun ano de matrimonio para causar pensión de viuvez, salvo que:

• existan fillos comúns ou
• acredítese un período de convivencia, incluída a acreditada como parella de feito, superior a dous anos.

A prestación temporal de viuvez, no caso de que se fixou unha pensión compensatoria temporal, extinguirase na mesma data en que o fixo a pensión compensatoria

Extinción da pensión

O dereito a pensión de viuvez extinguirase cando o beneficiario contraia matrimonio ou constitúa unha parella de feito, ou, no caso de que se fixou unha pensión compensatoria temporal, na mesma data en que o fixo a pensión compensatoria

No entanto, quen contraeron matrimonio a partir do 1 de xaneiro do 2002 poderán manter o percibo da pensión de viuvez sempre que concorran todos e cada un dos requisitos que a seguir se relacionan:

• O titular da pensión sexa maior de 61 anos ou, sendo menor da este idade, teña recoñecida unha incapacidade permanente que lle inhabilite para toda profesión ou oficio.
• A pensión de viuvez constitúa a principal fonte de ingresos do pensionista (debe supor, como mínimo, o 75 por 100 dos seus ingresos).
• Os ingresos totais do novo matrimonio non superen en cómputo anual o dobre do salario mínimo interprofesional vixente en cada momento.

En todo caso, quen fose condenado, por sentenza firme, pola comisión dun delito doloso de homicidio en calquera das súas formas ou de lesións, perderá a condición de beneficiario da pensión de viuvez cando a vítima dos este delitos fose a causante da pensión, salvo que, no seu caso, medie reconciliación entre eles.

Cálculo da pensión

A contía da pensión de viuvez é o 50 por 100 da base reguladora,ou o25 por 100 no caso de que o causante dos dereitos falecese tras ser declarado inutilizado en acto de servizo ou como consecuencia do mesmo e de sinalarse no seu favor a correspondente pensión extraordinaria

No entanto, a porcentaxe será do 58 por 100 ou o 29 por 100, cando na persoa beneficiaria concorran simultaneamente e en todo momento, os seguintes requisitos:

1. Cumprir unha idade igual ou superior a 65 anos.
2. Non ter dereito a outra pensión pública española ou estranxeira.  O citado incremento será compatible con aquelas pensións públicas, xa sexan españolas ou estranxeiras, cuxa contía non exceda do importe do mesmo. Nestes supostos, o incremento da pensión de viuvez aboarase exclusivamente pola diferenza entre a contía deste e a da pensión percibida polo beneficiario.
3. Non percibir ingresos pola realización dun traballo por conta allea ou por conta propia.
4. Non percibir rendementos do capital, de actividades económicas ou ganancias patrimoniais, de acordo con o concepto establecido para as ditas rendas no Imposto sobre a Renda das Persoas Físicas, que en cómputo anual superen o límite de ingresos establecido na correspondente Lei de Orzamentos Xerais do Estado para ser beneficiario da pensión mínima de viuvez.

Nos casos en que mediando divorcio, concorran varios beneficiarios con dereito a pensión, esta será recoñecida en contía proporcional ao tempo de convivencia de cada un deles co causante, garantíndose o 40 por cento ao cónxuxe sobreviviente ou á parella de feito do causante.

En caso de nulidade matrimonial o dereito a pensión será recoñecido en contía proporcional ao tempo vivido co causante, existan ou non outros beneficiarios con dereito a pensión, sen prexuízo da garantía do 40% a favor do cónxuxe supérstite ou da parella de feito.

Pola súa banda, as persoas divorciadas ou separadas xudicialmente que accedan a partir de 1 de xaneiro de 2010 a pensión de viuvez, verán reducida a contía desta

• ou da prestación temporal a que houber lugar
• se fose superior á pensión compensatoria, ata alcanzar a contía desta última.

Non procederá a minoración nos supostos acreditados de vítimas de violencia de xénero no momento da separación xudicial ou o divorcio.

Complemento por maternidade en pensións de viuvez causadas desde o 1 de xaneiro de 2016 ata o 3 de febreiro de 2021

Ás mulleres que tivesen fillos naturais ou adoptados, recoñeceráselles un complemento de pensión por importe equivalente ao resultado de aplicar á pensión que corresponda recoñecer, unha porcentaxe en función do número de fillos nados ou adoptados con anterioridade ao feito causante da pensión, segundo a escala:

• No caso de 2 fillos: 5 por 100.
• No caso de 3 fillos: 10 por 100.
• No caso de 4 ou máis fillos: 15 por 100.

en todo caso o abono do complemento axustarase ás condicións seguintes:

1. Se a contía da pensión a recoñecer é igual ou superior ao límite de pensión máxima só aboarase o 50 por 100 do complemento aínda no caso de que exista concorrencia de pensións públicas.

2. Se a pensión a recoñecer non alcanza a contía de pensión mínima e a interesada solicita e reune os requisitos a percibir o complemento a mínimos, sumarase o complemento por maternidade.

3. No caso de concorrencia de pensións públicas de viuvez e de xubilación ou retiro, con independencia do Réxime no que se causen, aboarase o complemento por maternidade correspondente á pensión de xubilación ou retiro.